مؤثرترین و نظام­ مندترین روش در آزمایشگاه­های خواب استفاده می­ شود. زمانی که آزمودنی به منظور به حداکثر رساندن احتمال یادآوری در دوره­ های REM     یا NREM  بیدار می­شود، چهار یا پنج روایت رؤیا در یک شب و با یک آزمودنی می­تواند به دست بیاید. جمع­ آوری رؤیا می­تواند از طریق گزارش­های روزانه رؤیا که آن را محققِ رؤیا خواسته است، دفترچه­ های شخصی رؤیا و یا بحث­های ضبط شده در مورد رؤیا در جلسات روان­درمانی انجام شود. هر کدام از روش­های جمع­ آوری رؤیا دارای نقاط ضعف و قدرت مخصوص به خود است. به طور کلی پنج شیوه برای جمع­آوری رؤیا وجود دارد که در این جا به اختصار توضیح داده می­شود:

بیدار کردن در آزمایشگاه خواب: بهترین منبع گزارش­های رؤیاست زیرا فرصت جمع­آوری تعداد زیادی از نمونه رؤیاهای افراد را در شرایطی کنترل شده فراهم می­کند. اما این روش هزینه ­بر و وقت­ گیر است.

روش آخرین رؤیا: عینی­ ترین و ساخت­ یافته­ ترین موقعیت برای جمع­آوری ارزان و مؤثر گزارش­های رؤیا در خارج از آزمایشگاه، در موقعیتی گروهی است که گزارش­ها در فرمی استاندارد وارد می­شود. این روش به علت عدم سرمایه­گذاری برای تحقیقات رؤیا به کار گرفته شد. گزارش رؤیا به شیوه پرسشنامه­ای جمع­آوری می­شود. اجرای آن در سالن­های کنفرانس، اتاق­های انتظار، و کلاس­های درس برگزار شده است. نمونه­ها در صورتی که حداقل 125-100 گزارش برای هر گروه سنی جمع­آوری شود، معرف خواهد بود.  بررسی­ها نشان داده­اند زمانی که کنترل­ های لازم انجام می­شود، گزارش­هایی که با این روش جمع ­آوری می­شود، با آن­هایی که در آزمایشگاه­ های خواب جمع­آوری می­گردد تفاوتی ندارند . در این روش شرکت­کنندگان به صورت ناشناس هستند و تنها اطلاعاتی مانند سن و جنس را ذکر می­کنند. روش «آخرین رؤیا» را ابداع کردند که راهی را برای جمع­آوری رؤیاها از افراد در کلاس درس و اتاق انتظار در مناطق و کشورهای مختلف در طول 15 تا 20 دقیقه برای بزرگسالان فراهم می­کند. مشکل اصلی این روش این است که زمان آن اجازه نمی­دهد که هیچ آزمون شناختی یا شخصیتی از افرادی که رؤیاهایشان را گزارش می­کنند گرفته شود. همچنین این روش برای کودکان زیر 12 سال توصیه نمی­شود، زیرا آن­ها تخیلات و کلیشه ­های فرهنگی خود را وارد گزارش می­کنند. در فرم استاندار آخرین رؤیا، این درخواست ساده نوشته شده است که «آخرین رؤیای خود را بنویسید». آن­ها می­توانند رؤیاهایی از «شب قبل، هفته گذشته، یا ماه پیش» را به خاطر بیاورند. به منظور تأکید بیش­تر بر نوشتن آخرین رؤیایی که به خاطر دارند، از شرکت­ کنندگان خواسته می­شود که تاریخ تقریبی رؤیای خود را بنویسند. در نهایت به شرکت­کنندگان توضیح داده می­شود که گزارش رؤیا شامل چه موضوعاتی باشد. سودمندی این روش با مقایسه محتوای رؤیای دختران و پسران 12 تا 13 ساله با فرم آخرین رؤیا و یافته­های به دست آمده از همین گروه سنی در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است. همین مقایسه بین دانشجویان نیز، شباهت­های مربوط به نتایج این دو روش را آشکار کرده است. عدم تأکید بر نوشتن آخرین رؤیا، نتایج را مخدوش می­کند. برای مثال، روبنشتاین و کریپنر در یک آگهی تلویزیونی از مردم خواستند که یک رؤیای خود را بفرستند. نتایج این تحقیق با داده­های هنجاری متفاوت بود. دلیل این انحراف از میانگین، عدم تأکید بر نوشتن آخرین رؤیا بود، زیرا مردم تمایل دارند رؤیاهای عجیب یا ترسناک را گزارش دهند.

دفترچه­ های رؤیای شخصی: مزیت استفاده از دفترچه­ های رؤیای شخصی این است که تحت تأثیر انگیزه­ های تحقیقی قرار ندارد و رؤیاهای به دست آمده با استفاده از این روش در طول زمان دارای ثبات بوده­ اند. یکی از مشکلات استفاده از این روش این است که بسیاری از افرادی که رؤیاهای خود را یادداشت می­کنند، مایل به در اختیار قرار دادن گزارش­ها به دیگران نیستند.

روزنگار مختصر رؤیا: روشی پرکاربرد است که در آن از شرکت­ کنندگان خواسته می­شود در یک مدت یا به تعداد خاصی رؤیا بنویسند. این روش زمانی دارای بیش­ترین سودمندی خواهد بود که با استفاده از کلاه شب خواب آن­ها نظارت شود . استفاده از این روش به تنهایی مشکلات زیادی را مانند وقت­گیر بودن  و رؤیاسازی  در پی دارد که این مسائل تردیدهایی را در مورد معرف بودن نمونه رؤیاها در این روش برمی ­انگیزد.

محیط روان­درمانی: بررسی محتوای رؤیا توسط فروید، یونگ و دیگران دارای این مزیت است که اطلاعات عمیقی را درباره افکار و تاریخچه بیماران  به همراه دارد. با وجود این مزیت، ماهیت رابطه درمانی اشکالات عمده­ای برای بررسی­های نظام­ مند ایجاد می­کند. نخست، گزارش رؤیای بیماران در حین روان­درمانی توسط درمان­گر نوشته نمی ­شود، دوم، تمرکز گزارش رؤیاهای مراجع بر رابطه درمانی است. بنابراین نمونه­ای غیر معرف از رؤیاهای مراجع ارائه می­شود و از همه مهم­تر، ویژگی­های تقاضا در رابطه روان­درمانی از همه روش­ها بالاتر است.